Krążki międzykręgowe, potocznie nazywane dyskami (ze względu na swój kształt), znajdują się pomiędzy kręgami kręgosłupa i pełnią funkcję amortyzacyjną. Może dojść do ich uszkodzenia i mówimy wówczas o wypuklinie lub przepuklinie. Stanom tym towarzyszy ból o różnym nasileniu, który wymaga diagnostyki i leczenia. Wyjaśniamy, czym jest wypuklina krążka międzykręgowego, jak się ją diagnozuje i leczy.
Co to jest wypuklina krążka międzykręgowego?
Wypuklina krążka kręgowego dotyczy struktury, znajdującej się pomiędzy kręgami kręgosłupa, potocznie zwanego dyskiem. Osoba dorosła ma 23 krążki międzykręgowe, które mają wysokość od 4 mm (odcinek szyjny) aż do 12 mm (odcinek lędźwiowy). Krążki są owalne i spłaszczone, kształtem przypominają dysk. Składają się z centralnie położonego jądra miażdżystego (galaretowatej struktury otoczonej włóknami kolagenowymi) i pierścienia włóknistego na zewnątrz.
Wypuklina krążka międzykręgowego jest, zaraz obok przepukliny, najczęściej występującym schorzeniem krążka. Zasadnicza różnica między tymi stanami jest taka, że wypuklina tworzy się na skutek przesunięcia w którąkolwiek stronę jądra miażdżystego przy zachowanej ciągłości pierścienia włóknistego. Uszkodzeniu w tym przypadku ulega jądro miażdżyste.
Przepuklina krążka (potocznie nazywana wypadnięciem dysku) polega na przerwaniu pierścienia włóknistego i wypadnięciu jądra miażdżystego do światła kanału rdzenia kręgowego.
Dolegliwości bólowe w przypadku wypukliny są przeważnie mniejsze niż przy przepuklinie i częściej udaje się uniknąć operacji.
Przyczyny wypukliny krążka
Najczęściej wśród przyczyn wymienia się:
- Nieadekwatny wysiłek fizyczny w stosunku do możliwości – wypuklina często związana jest z nieprawidłową techniką podczas podnoszenia ciężarów.
- Upadki i urazy – wypuklina krążka międzykręgowego w odcinku szyjnym często występuje na skutek urazu komunikacyjnego.
- Nabyte lub wrodzone wady kręgosłupa.
- Nieaktywny tryb życia, prowadzący do przyjmowania niewłaściwej postawy ciała i nieprawidłowej pozycji kręgosłupa.
- Narażenie na wibracje z otoczenia np. na skutek prowadzenia pojazdu.
- Praca siedząca.
- Otyłość.
W przypadku wypukliny znaczenie mają również predyspozycje genetyczne oraz występowanie chorób towarzyszących np. osteoporozy.
Jakie są objawy wypukliny?
W zależności od ciężkości stanu, objawy mogą obejmować łagodny ból kręgosłupa lub pełne spektrum objawów bólowych i neurologicznych. Schorzenie to na początku może nie dawać żadnych dolegliwości bólowych lub objawiać się łagodnym bólem. Cięższa postać wiąże się z wypukliną modelującą worek oponowy, czyli uciskającą i odkształcającą jego włókna.
Najczęściej wśród objawów wypukliny krążka wymienia się:
- ból podczas codziennych aktywności,
- ból w obrębie kończyn dolnych, promieniujący wzdłuż nerwu kulszowego (z tyłu nogi),
- drętwienie nóg,
- zaburzenie czucia w kończynach,
- ograniczenie ruchu kręgosłupa,
- utrata sprawności fizycznej.
Wypuklina może pojawiać się w każdym odcinku, jednak najczęściej spotykana jest w odcinku szyjnym i lędźwiowym, najrzadziej w odcinku piersiowym.
Diagnoza
Jeśli występuje ból kręgosłupa, ważne jest określenie przyczyny i odpowiednia diagnostyka w celu zaprogramowania leczenia. Proces diagnostyczny obejmuje zwykle wywiad, analizę objawów, badanie fizykalne i podstawowe badanie obrazowe, jakim jest RTG kręgosłupa. Jeśli są wskazania, to można zlecić wykonanie również tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.
W opisie tych badań można znaleźć sformułowania dotyczące lokalizacji np. „wypuklina krążka międzykręgowego L4 L5”. Litery oznaczają odcinek kręgosłupa, w którym występuje wypuklina (C-szyjny, Th-piersiowy, L-lędźwiowy), a cyfry dotyczą kolejnego krążka w danym odcinku.
W każdym przypadku ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, który na podstawie diagnozy i oceny stanu pacjenta będzie w stanie zaplanować leczenie.
Leczenie wypukliny krążka międzykręgowego
Leczenie wypukliny można podzielić na zachowawcze i operacyjne. Z wyboru stosuje się leczenie zachowawcze. Najczęściej są to farmakologiczne środki przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz zabiegi fizykoterapeutyczne o podobnym działaniu (np. laseroterapia, np. laser wysokoenergetyczny, lub elektroterapia – prądy TENS).
Ważne jest również wdrożenie odpowiedniej aktywności fizycznej, specjalistycznych ćwiczeń ukierunkowanych na przywrócenie równowagi nerwowo-mięśniowej i terapii manualnej. W procesie planowania rehabilitacji kładzie się nacisk na: przeprowadzenie dobrej i wczesnej diagnostyki, ocenę sprawności aparatu ruchu oraz kierunku przesunięcia jądra miażdżystego. Brak lub przerwanie terapii powoduje zaostrzenie objawów oraz pogorszenie jakości życia.
Jeśli osoba nie kwalifikuje się do leczenia zachowawczego lub nie uzyskano po nim poprawy, to stosuje się wówczas leczenie operacyjne, a jego rodzaj zależy od obrazu klinicznego.
Dodatkowo w procesie leczenia należy zadbać o usunięcie przyczyny i niwelowanie czynników ryzyka. U osób z otyłością ważna jest redukcja masy ciała. U osób prowadzących siedzący tryb życia – unikanie długotrwałego siedzenia i wprowadzanie aktywności fizycznej w codzienność. Poza tym ważne jest, aby nauczyć się przyjmować prawidłową postawę ciała oraz wypracować nawyki jej przyjmowania i utrzymywania.
Źródło tekstu: https://www.bardomed.pl/blog/porady-eksperta/wypuklina-krazka-miedzykregowego-przyczyny-objawy-i-leczenie/